Wat is Natura 2000?

Natura 2000 is de benaming voor een Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. Met Natura 2000 willen we deze flora en fauna duurzaam beschermen.

Waarom bestaat Natura 2000?

De biodiversiteit (soortenrijkdom) in Europa gaat al jaren snel achteruit. Duurzame bescherming van flora en fauna is hard nodig. Planten en dieren trekken zich weinig aan van landsgrenzen en het is daarom belangrijk om natuurbescherming in Europees verband aan te pakken. Nederland heeft ruim 160 gebieden aangemeld als Natura 2000-gebieden om hieraan bij te dragen. Zo voorkomen we dat de natuur in Europa en in Nederland steeds eenvormiger wordt.

Hoe ziet het proces eruit?

Een gebied wordt door Nederland aangemeld bij de EU, die het betreffende gebied vervolgens op een lijst van te beschermen gebieden zet. Daarna wordt het gebied door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aangewezen als Natura 2000-gebied. Hierna wordt een beheerplan opgesteld om het desbetreffende gebied goed te kunnen beheren. Dit is vastgelegd in de Wet natuurbescherming; de Nederlandse wet waarin Natura 2000 is verankerd.

De website van het Ministerie LNV over Natura 2000

Wat doen we in een gebied?

Aanwijzing
De minister van LNV wijst allereerst een gebied aan als Natura 2000-gebied met een aanwijzingsbesluit. Hierin staan de zogenaamde instandhoudingsdoelen (ook wel natuurdoelen genoemd) van het gebied beschreven. Deze geven aan welke natuurwaarden (vogels, planten, dieren en hun leefgebieden) we in welke kwaliteit ( de doelen) willen beschermen. Ook staat erin waar dat moet gebeuren, oftewel de exacte begrenzing van het gebied.

Een aanwijzingsbesluit komt tot stand via een openbare voorbereidingsprocedure. Dat betekent dat er eerst een ontwerpversie ter inzage wordt gelegd en dat iedereen hierop een inspraakreactie kan geven. Deze inspraakreacties worden zo veel mogelijk verwerkt en resulteren in een definitief aanwijzingsbesluit. Het gebied is dan officieel een Natura 2000-gebied. Belanghebbenden hebben nog de mogelijkheid om tegen een definitief besluit in beroep te gaan bij de Raad van State.

De rol van Rijkswaterstaat

Voor alle aangewezen gebieden moet volgens de Wet Natuurbescherming verplicht een beheerplan worden gemaakt.  Provincies zijn meestal verantwoordelijk voor het opstellen van de beheerplannen van de Natura 2000 gebieden in hun Provincie. Voor Natura 2000 gebieden gelegen in de rijkswateren is de minister van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) verantwoordelijk. Omdat gebieden vaak in meerdere Provincies liggen, of gedeeltelijk ook in de Rijkswateren liggen, is er per gebied afgesproken wie het voortouw neemt bij het opstellen van het beheerplan. In totaal zijn er 51 gebieden die geheel of gedeeltelijk in de Rijkswateren liggen, waarvan voor 25 gebieden Rijkswaterstaat in opdracht van de minister van IenW als voortouwnemer het beheerplan opstelt. Daarnaast kunnen in het beheerplan, indien mogelijk, vrijstellingen voor menselijke activiteiten opgenomen worden. In totaal wordt er in de beheerplannen van Rijkswaterstaat beschreven hoe meer dan 650 instandhoudingsdoelstellingen bereikt moeten gaan worden.

Doel van een beheerplan

Een Natura 2000-beheerplan is praktisch gezien een ‘uitvoeringsdocument’ van het aanwijzingsbesluit. In het beheerplan staat welke maatregelen getroffen moeten worden en welk beheer uitgevoerd moet worden om de natuurdoelen uit het aanwijzingsbesluit te halen en te behouden. Tevens kan in een beheerplan afgewogen worden onder welke voorwaarden bepaalde activiteiten, die potentieel schadelijk voor de natuur kunnen zijn, toch kunnen plaatsvinden in en rondom een Natura 2000-gebied. Het streven is om de natuurdoelen op een dusdanige manier te realiseren dat er ook rekening wordt gehouden met economische en recreatieve belangen.

Meer lezen over het beheerplanproces